Het bekende gezegde “leeftijd komt met gebreken” is ondanks het feit dat we tegenwoordig op hoge leeftijd meestal gezonder zijn dan vroeger, onverminderd waar. We zijn tegenwoordig gezonder omdat we wat gezonder leven. Maar hoe gezond iemand ook leeft, het is onmogelijk om alle mogelijke gezondheidsklachten te voorkomen. Gezond leven maakt de kans op klachten wel kleiner. Bovendien heeft gezond leven nog een voordeel, want met een gezonder lichaam kan een mens nu eenmaal veel meer doen. Minder pijnklachten, minder belemmeringen en dus ook meer mogelijkheden om leuke dingen te gaan doen. En die leuke dingen houden een mens weer actief, én dus ook weer gezonder. Zo houdt alles verband met elkaar.
Bewegen is beter voor de gezondheid
Uit het in 2015 uitgevoerde Lasa onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam lijkt dat langdurig zitten en liggen op oudere leeftijd slecht voor de gezondheid is. Er vinden in het menselijk lichaam continu metabolismen (omzettingsprocessen) plaats. Deze zetten voedingsstoffen om naar energie en breken suikers en vetten af. Als mensen langdurig zitten lijken er volgens dat Lasa onderzoek veranderingen op te treden in deze processen. Er werden bijvoorbeeld afwijkende insulineniveaus, insulinegevoeligheid en plasmavetten in het bloed geconstateerd. Hoewel de exacte oorzaak nog wordt onderzocht, is dit mogelijk wel een verklaring voor het vergrote risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.
Met name 60-plussers zitten en liggen overdag te veel
Het is goed om te weten dat de Nederlandse senioren actiever en fitter zijn dan ooit, maar toch zitten en liggen de Nederlandse ouderen van 60 jaar en ouder overdag nog best veel. Dat doen ze gemiddeld wel 10,3 uur per dag. Dat gemiddelde is hoger dan dat van andere leeftijdsgroepen. Ze kijken televisie of zitten te computeren of te lezen, doen een spelletje of luisteren naar muziek. Ook middagdutjes komen veel voor terwijl ze ook een vrij groot deel van de dag stil zitten in de auto of openbaar vervoer. Die bezigheden die weinig energie vergen en zittend of liggend worden uitgevoerd, wordt ook wel sedentair gedrag genoemd. Slapen telt daarbij niet mee, het gaat puur om bezigheden die in wakkere toestand gedaan worden.
Kom daarom in beweging!
Gezonder leven bestaat uit meerdere aspecten. De voornaamste zijn gezonder eten en meer bewegen. Dat gezonder eten heel belangrijk is, spreek voor zich. Maar uit het bovenstaande blijkt in ieder geval dat we lang niet altijd genoeg bewegen. We moeten dus wat meer in beweging komen. Dat wil niet zeggen dat we nu met zijn allen meteen naar de sportschool moeten of marathons moeten gaan lopen. Wat meer bewegen begint al in huis, in onze eigen omgeving.
Advies: ieder uur een paar keer bewegen
Ook onderzoeksinstituut TNO geeft aan dat het gezonder is om voldoende te blijven bewegen. In een position statement (PDF) adviseert TNO voorzichtig om elk uur zitten twee of drie keer te onderbreken met minimaal twee minuten beweging. TNO geeft aan dat het daarbij belangrijk is om op te staan en de benen te bewegen. Onderstaand enkele eenvoudige tips hoe we heel eenvoudig wat meer in beweging kunnen komen:
Niet appen of mailen maar lopen
Mailen of appen naar een kennis kan ook heel makkelijk worden vervangen door die kennis even te bellen en tijdens het telefoongesprek een wandelingetje te maken. Als die kennis op loopafstand is, dan spreekt het voor zich dat het gezonder en gezelliger is om er even naar toe te wandelen. Nog beter is het om met die kennis even een wandelingetje te maken. Dat is een prima methode om even bij te praten én te bewegen.
Niet zitten maar staan
Sommige dingen kunnen net zo goed staand in plaats van zittend worden gedaan. Gezellig kaarten in het buurthuis kan ook aan een statafeltje. De krant kan ook staand worden gelezen door hem bijvoorbeeld op het aanrecht te leggen. Muziek luisteren en televisie kijken kan heel vaak ook gewoon staand/lopend op de loopband. Wie moeite met lopen heeft kan proberen om de rolstoel toch iets vaker te laten staan en de rollator te gebruiken. Dat geldt ook voor mensen die een traplift gebruiken. Hoe makkelijk een traplift ook is, als het geen onverantwoorde risico’s met zich meebrengt is het ook goed om zo nu en dan te proberen om zonder traplift naar boven of beneden te gaan.
Even in de benen
Maak bij het televisiekijken gebruik van de reclameblokken door even in de benen te komen om even iets in huis of de tuin te doen. Datzelfde kan ook als er een kruiswoordpuzzel is ingevuld, of als er een hoofdstuk in het boek is uitgelezen, of het spelletje kaarten klaar is. Zulke gelegenheden zijn ideaal om even in de benen te komen. Ook helpt het om niet alles binnen handbereik te leggen. Dat zorgt niet alleen voor een opgeruimder huis maar ook voor een beetje meer beweging.
Nog wat meer bewegen?
Dat kan door gewoon meer er op uit te gaan. Wandelen, fietsen, heerlijk even naar buiten. Natuurlijk kan de sportschool ook helpen, al zal dat voor veel mensen een stap te ver zijn. Misschien zijn de digitale beweegprogramma’s die Zorginstelling Cordaan uit Amsterdam speciaal voor senioren heeft samengesteld. Deze zijn te vergelijken met het tv-programma ‘Nederland in beweging’. Er zijn drie series oefeningen:
• 7 minuten training
• 9 minuten trainingen met oefenmaterialen
• 13-18 minuten trainingen
Het zijn oefeningen die ook prima thuis kunnen worden gedaan. Onderstaand is deel 1 te zien, de links naar de andere trainingen zijn in een afspeellijst op Youtube samengevat.
Blijf gezond, blijf in beweging!
Zoals u ziet, wat meer bewegen is echt beter voor de gezondheid. Dat ‘meer bewegen’ kan ook bestaan uit kleinere dingen zoals wat meer in huis bewegen, niet alles zittend doen en ook een wandelingetje met een vriend of vriendin is gewoon gezond en gezellig. Alle beetjes helpen!
